waarschijnlijk niet voor de laatste keer: GEVAAR is geen RISICO

niet alleen burgemeesters, maar ook journalisten, advocaten en zelfs deskundigen halen gevaar en risico vaak door elkaar. een kleine bloemlezing uit de praktijk van Caesar Consult.

Regelmatig hoor je op de radio bij een fikse brand de geruststellende woorden: “er is geen gevaar voor de volksgezondheid”.  Maar is het niet zo dat rook die vrijkomt bij een brand tal van toxische stoffen kan bevatten? En dat er op zijn minst polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAKs) inzitten, waarvan we weten dat er een aantal potente kankerverwekkende eigenschappen heeft?

Met andere woorden: rook afkomstig van een brand is erg gevaarlijk. Het woord “gevaar” in het radiobericht is eigenlijk niet juist, of op z’n minst verwarrend. Juister zou zijn om te zeggen: “Bij de brand zijn gevaarlijke stoffen vrijgekomen. Maar door de relatief lage blootstelling wordt de kans op nadelige gezondheidseffecten bij omwonenden als zeer klein ingeschat”. Ofwel de risico’s voor omwonenden zijn klein, tenminste als we ervan uit kunnen gaan dat de blootstelling van omwonenden inderdaad laag is.gevaar_en_risico

Bij de brand bij Chemie-Pack in Moerdijk maakte de burgemeester het nog bonter. Hij deelde de verontruste omwonenden mee dat de “de rook niet gevaarlijk was”. En dat terwijl bij deze brand zo ongeveer het hele periodieke systeem plus tal van andere zeer toxische verbindingen de lucht in zijn gegaan… Niet alleen burgemeesters, maar ook journalisten, advocaten en deskundigen lijken dit nog steeds lastige begrippen te vinden. Dat gevaar en risico vaak door elkaar worden gehaald, komen we vaker tegen. Een kleine bloemlezing uit de praktijk van Caesar Consult.

Dioxine

Dioxine is een extreem giftige stof die al bij een dagelijkse inname  van enkele picogrammen (10-12 gram!) ernstige gezondheidseffecten kan veroorzaken, zoals verstoring van de ontwikkeling, vruchtbaarheid en weerstand.  De belangrijkste bron van dioxinen is onze voeding en dan met name dierlijke producten zoals melk of vlees.

Bij een fosfor-producerend bedrijf in Zeeland (ThermPhos) bleek in 2009 dat de concentratie dioxine in de rookgassen boven de Nederlandse Emissierichtlijn lag. Inspectie VROM vond dat de vergunningverlener (Provincie Zeeland) per direct emissiebeperkende maatregelen moest afdwingen of moest overgaan tot sluiting van het bedrijf (600 werknemers). In een uitzending van Zembla werden de provincie en het bedrijf aan de schandpaal genageld. Milieukundigen en onderzoekers kwamen uitgebreid aan het woord over hoe gevaarlijk de stoffen wel niet zijn die door het bedrijf werden geëmitteerd, zowel voor mens als milieu. De centrale boodschap van de Zembla uitzending was:  “zeer veel gevaar voor de  volksgezondheid”.  Gevolg: een enorme onrust onder de omwonenden.

Gelukkig blijkt het met de risico’s van omwonenden mee te vallen.  Uit een risicobeoordeling op basis van meetgegevens van het RIVM, aangevuld met informatie over de concentratie dioxine in de rookgassen, blijkt dat de risico’s voor omwonenden niet of nauwelijks verhoogd zijn ten opzichte van de rest van Nederland. Ander goed nieuws: inmiddels is Thermphos erin geslaagd de dioxine concentratie terug te brengen tot onder het niveau van de Nederlandse Emissierichtlijn.

Asbest

Eén van de meest ernstige effecten van blootstelling aan asbest is mesothelioom (longvlieskanker). Dit is een zeer agressieve kankersoort waarbij gedupeerden na diagnose vaak binnen één jaar overlijden. Jaarlijks sterven in Nederland  circa 400 mensen aan mesothelioom. Dit is de prijs die we in Nederland betalen voor de enorme hoeveelheid asbest (miljoenen tonnen) die in Nederland vanaf de 2e Wereld Oorlog tot aan het algehele asbestverbod in 1993 is gebruikt/verwerkt.

Gelukkig hebben we in Nederland het Instituut Asbestslachtoffers dat is bedoeld om slachtoffers of de nabestaanden, voor zover dat mogelijk is, schadeloos te stellen. In sommige gevallen vallen slachtoffers echter buiten de boot omdat er geen sprake is van duidelijke beroepsmatige blootstelling (directe handelingen met asbesthoudende materialen).  Dan volgt vaak de gang naar de rechter.

Zoals onlangs een werknemer (administratief medewerker) die zijn werkgever aansprakelijk stelt omdat in het kantoorgebouw waar hij in de jaren ’70 werkte asbest zat verwerkt.

In dit soort juridische procedures wordt door advocaten vaak geschermd met de  één vezel theorie: één vezel is in staat om mesothelioom te veroorzaken, ofwel de mate van blootstelling speelt eigenlijk geen rol: gevaar = risico. De redenatie is dat er ongetwijfeld in het betreffende kantoor asbestvezels zijn vrijgekomen en dat de gedupeerde door zijn werk in het gebouw mesothelioom heeft opgelopen.

Wat de advocaat over het hoofd ziet (of wil zien), is het feit dat in de jaren ’70 – ’80 van de vorige eeuw sprake was van relatief hoge concentratie  asbestvezels in de omgevingslucht in Nederland. Een simpele berekening leert dat elk Nederlander die net na de oorlog is geboren, als gevolg van milieublootstelling gedurende zijn leven al gauw honderden miljoenen vezels inademt.  De suggestie dat de gedupeerde de “fatale asbestvezel” heeft ingeademd tijdens zijn verblijf in het betreffende kantoor is op zijn minst twijfelachtig.  Eigenlijk is dus niet het bedrijf  maar de hele Nederlandse samenleving aansprakelijk.  Helaas koopt deze groep van mesothelioom slachtoffers daar niets voor. Er is nog geen overheidsfonds dat  voorziet in schadeloosstelling  voor deze groep (momenteel naar schatting meerdere tientallen per jaar) (JvR).

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *