Update april 2012: Versie 3 van de ECETOC TRA tool is verschenen. Download tool en manual via de website van ECETOC
Met de TRA spreadsheet kan de blootstelling aan chemische stoffen voor werknemer, consument en milieu worden beoordeeld. Via de website van ECETOC kan de TRA worden gedownload per onderdeel of als geintegereerd pakket
De ECETOC – Targeted Risk Assessment tool (ECETOC-tra) is ontwikkeld in 2002-2003 door het European Centre for Ecotoxicology and Toxicology of Chemicals (ECETOC) in opdracht van CEFIC. Het betreft een tool waarmee zowel humane als milieurisico’s als gevolg van gebruik/emissies van chemische stoffen kunnen worden ingeschat. Het is dus meer dan alleen een model voor blootstellingsschattingen, ook de gevaarskenmerken van de stof (hazards) worden meegewogen. Naast de risico’s voor werknemers kunnen ook de risico’s voor consumenten met het ECETOC-tra model worden geschat.
De ECETOC-tra tool is destijds ontwikkeld om te kunnen worden ingezet bij risicobeoordelingen in het kader van REACH. Inmiddels zijn zowel de REACH regelgeving als de bijbehorende richtlijnen in de periode 2005-2010 verder uitgewerkt. Hierop is ook de oorspronkelijk ECETOC-tra tool ingrijpend aangepast, resulterend in een tweede versie (juli 2009). Daarna zijn op basis van gebruikers ervaringen en wederom aangepaste REACH richtlijnen aanvullende, maar beperkte, aanpassingen doorgevoerd.
Het ECETOC-TRA model bestaat momenteel uit een Worker tool, een Consumer tool en een zogenaamde Integrated tool (deze omvat ook risicobeoordelingen voor milieu). Alle versies zijn als MS Excel-spreadsheets uitgevoerd, die separaat en gratis kunnen worden gedownload van de website van ECETOC. Daar staan ook de handleidingen en beschrijvingen van elk van de tools.
Het model voor blootstellingschattingen in de ECETOC-TRA Worker tool is gebaseerd op het Expert system EASE. Ontwikkelaars van de ECETOC TRA Workers hebben voor een aantal scenario’s en activiteiten, zogenaamde Process Categories ofwel PROCs in de REACH terminologie, de best passende EASE schatting gebruikt en waar nodig op basis van praktijkervaring deze schatting aangepast. Dit met als doel om enerzijds de nauwkeurigheid en anderzijds de eenduidigheid in het gebruik te vergroten. In het werkblad “Value look up” van de ECETOC TRA Worker tool staat aangegeven per Process Category waar precies wordt afgeweken van de EASE schatting. Het wordt benadrukt dat de ontwikkelaars hierbij zijn uitgegaan van de bovengrens van de EASE schatting, die zij beschouwen dat als de 95-percentiel. Als gevolg hiervan rolt uit de ECETOC-TRA Worker tool een puntschatting van de bovengrens van de concentratie, en niet zoals bij EASE een range.
De variabelen die moeten worden ingevuld om te komen tot een schatting met dit model staan opgesomd in Tabel 1. De uitkomst is een puntschatting van de bovengrens van de tijdgewogen concentratie van de stof, in de ademzone van een werknemer tijdens de betreffende activiteit. Verricht een werknemer meerdere activiteiten met de betreffende stof op een dag, dan zal er aanvullend moeten worden geschat en gerekend om te komen tot de 8-uurs gemiddelde concentratie.
Volgens de begeleidende documentatie is de ECETOC TRA Worker tool niet geschikt voor het doorschatten van processen waarbij rook ontstaat (zoals lassen en solderen), processen die niet worden afgedekt door de lijst van Process Categories (o.a. werkzaamheden in afgesloten ruimten) en ‘abnormale’ blootstellingen, zoals bijvoorbeeld spills.
Met de eerste versie van deze tool zijn vergelijkingen uitgevoerd met andere modellen voor blootstelling- en risicoschattingen. Hieruit blijkt dat het model in zijn risicobeoordeling, en waarschijnlijk dus ook in zijn blootstellingsbeoordeling redelijk conservatief is. Ofwel: het model neigt naar overschatting van de concentratie in de ademzone van de werknemer. Systematische vergelijkingen tussen deze tool en meetgegevens zijn voorzover ons bekend nog niet uitgevoerd.
In het kader van REACH is het ECETOC-TRA model geëvalueerd en beoordeeld als een model dat goed kan worden ingezet bij een eerste beoordeling (REACH spreekt van een tier 1 tool). Als uit de schatting met ECETOC-TRA Worker blijkt dat de concentratie onder de werkplekgrenswaarde ligt dan mag men er van uit gaan dat de risico’s voldoende zijn beheerst. Ligt de schatting boven de grenswaarde dan wordt geadviseerd aanvullende schattingen uit te voeren met meer geavanceerde schattingsmodellen, zoals Stoffenmanager of Advanced Reach Tool.
Tabel 1. Invoergegevens en output van Exposure banding modellen voor het schatten van de concentratie van een stof in de werkatmosfeer.
Bronnen:
ECETOC Targeted Risk Assessment. Technical Report No. 93. Brussels, December 2004.
ECETOC Addendum to ECETOC Targeted Risk Assessment Report No. 93. Technical Report No. 107. Brussels, December 2009.
ECETOC Targeted Risk Assessment – Worker Model – V2.0 USER MANUAL. Brussels, August 2009.
Update april 2012: Versie 3 van de ECETOC TRA tool is verschenen. Download tool en manual via de website van ECETOC